Authors
Mirella Kurkowska
CENTRUM EUROPEJSKIE UNIWERSYTETU WARSZAWSKIEGO, E-MAIL: MKURKOWSKA@UW.EDU.PL.
ORCID: 0000-0002-6289-750
- Volume 5 Issue (2) 2021
19-32
This article touches on the functions of various forms of non-verbal cultural communication in contemporary integrating Europe. The starting point being the characteristic features of this form of art, as well as its
genesis and functions in the Eastern and Western parts of the globe. Festivals, which have been rapidly developing in the world of pantomime and street art since the beginning of the 1970s, play an exceptional role
in European cultural exchange. They are, however, generally ephemeral projects, often placed besides in-
stitutionalised mainstream culture, with no aspirations to become part of the EFA for example. Nonverbal
cultural commu nication in Europe is still poorly integrated and yet maintains a remarkable diversity of genres
and multi-colour forms. Such decentralisation is also the source of its strength manifested by its ease in
reaching an incredibly diverse audience, the ability to obtain feedback from mass audiences, its expansive-
ness (taking up various spaces), its flexible approach in its quest for answers – but at the same time re-
specting the rudiments of the rich, native European tradition of popular culture. The subsidisation of festival,
confrontation, and meeting movements related to non-verbal cultural exchange does take place through
regions, local governments, or cultural institutions – one can also count on EU sectoral support funds from
the Creative Europe Programme.
Dorcy J. 1958. A la rencontre de la mime et des mimes. Decroux, Barrault, Marceau, Neuilly-sur-Seine: Les cahiers de danse et culture.
Dictionnaire encyclopédique du théâtre, (eds.) O. Juillard 1991. Paris: Bordas.
Eliade M. 2001. Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, przeł. K. Kocjan. Warszawa: Aletheia.
Encyklopedia teatru polskiego http://www.encyklopediateatru.pl/hasla/226/pantomima
Gdy słowo staje się ciałem, wywiad z H. Tomaszewskim przeprowadzony przez R. Gołębiowską, „Tygodnik Kulturalny” 39/1985 (29.09) http://encyklopediateatru.pl/artykuly/131154/gdy-slowo-staje-sie-cialem#
Gierat-Bieroń B. 2018. Polityka kulturalna Unii Europejskiej, Kraków: Wyd. UJ
Hera J. 1983. Henryk Tomaszewski i jego teatr. Warszawa: PIW.
Jurkowska-Eckert D. 2015. „Od Traktatu o Unii Europejskiej do Europejskiej Agendy dla Kultury – narodziny i rozwój polityki kulturalnej UE”, Studia Europejskie No. 1/2015: 65-89.
Krzyżak A. 2018. „Marcel Marceau jako rzecznik mimu współczesnego”, Roczniki Kulturoznawcze, No. 2/2018: 55-75.
Krzyżak A., Michalik M. 2020. „Poza słowami – Marcela Marceau koncepcja milczenia”, Przestrzenie Teorii, No. 33 (2020): 85-101.
Łabędzka I. 1999. Obrzędowy teatr Dalekiego Wschodu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Leabhart Th. 1989. Modern and Post-Modern Mime, New York: Macmillan Education.
Ligarski S. 2009. „Agentura we Wrocławskim Teatrze Pantomimy”, Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 1/2009: 225-252.
Łopatowska A. 2008. Kudijattam. Keralski teatr świątynny – jedyna forma panindyjskiego teatru klasycznego, w: Obecność aktora. Wykłady otwarte, kurator Małgorzata Dziewulska. Warszawa: Teatr Narodowy, 111-124.
Lust A. 2012. Bringing the Body to the Stage and Screen: Expressive Movement for Performers, Lanham-Toronto-Plymouth UK: The Scarecrow Press, Inc.
Nicoll J R. A. 1967. W świecie arlekina. Studium o komedii dell’arte, przeł. A. Dębnicki, Warszawa: PIW.
Niedziałkowski S., Winslow J. 1998. Świat mimu, przeł. E. Pastecka, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (Beyond the Word. The Word of Mime, Michigan 1993).
O’Brien J. 2004. Harlequin Britain. Pantomime and Entertainment 1690-1760, Baltimore-London: Johns Hopkins University Press.
Pastecka E. 1992. „Pantomima w obronie własnej”, Taniec nr 3-4/1992: 38.
Pastecka E. 2020. „Rozprawa z pantomimą w balecie”, Taniec nr 2/2020: 10-13 http://www.irk.org.pl/pdf/taniec.2020.2.pdf
Pavis P. 1996. Dictionnaire du théâtre, Paris: Editions Dunod.
Pavis P. 1998. Słownik terminów teatralnych, przeł., oprac. i uzupełnił S. Świtonka, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
Pędracki M. 2013. Szamańska geneza idei odkupienia i ofiary. Wkład Wacława Sieroszewskiego (1858-1944) do antropologii religii, Opole: Wydawnictwo Naukowe Scriptorium.
Przastek D. 2017. Polskie życie teatralne w kontekście procesów europeizacyjnych, Zarządzanie w Kulturze 2017 nr 4 (18), 571-592.
Rozik E. 2002. The Roots of Theatre. Rethinking Ritual and Other Theories of Origin, Iowa City: University of Iowa Press.
Ruesch J., Kees W. 1959. Nonverbal Communication. Notes on the Visual Perception of Human Relations, Berkeley-Los Angeles: Berkeley University of California.
Shankibayeva A. B., Dauletkulova G. A., Karzhaubayeva S. K. “Pantomime as a Binding Thread between National Tradition and Modernity”, International Journal of Arts and Humanities, Vol.1, No. 9: 763-767. http://journal-ijah.org/uploads/ijah_01 __55.pdf.
Sieroszewski W. 1900. Dwanaście lat w kraju Jakutów. Warszawa: Nakładem Drukarni Fr. Karpińskiego.
Semil M., Wysińska E. 1990. Słownik współczesnego teatru. Twórcy, teatry, teorie, Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Smużniak K. 2002. Pantomima XX wieku. Kierunki i tendencje, Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski.
Smużniak K. 1996. Teatr milczenia i dramat przemilczeń, Zielona Góra: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego.
Smużniak K. 1985. Wrocławski Teatr Pantomimy 1956-1978. Kronika. Dokumentacja, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Steiner M. 2008. „Uczniowie z sadu grusz. O aktorze chińskiego teatru tradycyjnego xigu”, w: Obecność aktora. Wykłady otwarte, kurator M. Dziewulska, Warszawa: Teatr Narodowy, 69-79.
Surma-Gawłowska M. 2015. Komedia dell’arte, Kraków: Universitas.
Wacewicz S., Żywiczyński P. 2021. Pantomimic conceptions of language origins, „Handbook of Human Symbolic Evolution”, Oxford University Press, April 2021, https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198813781.013.30
Winnicki J. Język ciała, niepublikowany tekst (za udostępnienie serdecznie dziękuję autorowi – MK).
Wojnicka I. Gesture for Gesture. Choreographic Response to Dialectics Within Modern Dance, niepublikowana rozprawa doktorska, Wydział Drama Dance and Performance, Uniwersytet w Huddersfield, Wielka Brytania (za udostępnienie serdecznie dziękuję autorce – MK).
Ziolkowski Th. 2012. Gilgamesh among us. Modern Encounters with the Ancient Epic. New York: Ithaca.
Żywiczyński P., Wacewicz S., Lister C. “Pantomimic fossils in modern human communication”, Philosophical Transactions of the Royal Society B, No. 376(1824); https://doi.org/10.1098/rstb.2020.0204
Strony internetowe [dostęp 14.10.2021]:
Efa-aef.eu. https://www.efa-aef.eu/en/about/
Efa-aef.eu/en/news. https://www.efa-aef.eu/en/news/2027-arts-festivals-reconfirm-their-vital-contribution-for-europe-with-mariya-gabriel-eu-commissioner/
Encyklopediateatru.pl. http://encyklopediateatru.pl/hasla/226/pantomima
E-teatr.pl. https://e-teatr.pl/hajnowka-po-prostu-tancz-pokazy-specjalne-spektaklu-17694
Europa.eu/culture. https://ec.europa.eu/culture/document/overview-creative-europe-calls-proposals-2021-culture-strand
Festivalfinder.eu/about. https://www.festivalfinder.eu/about
Festivalpestka.pl. https://www.festivalpestka.pl/kopia-pestka-2019
Mimearttheatre.pl. http://www.mimearttheatre.pl/pl_stefan.niedzialkowski.htm
Mimefederation.eu. https://www.mimefederation.eu
Mimos.fr/le-in. https://www.mimos.fr/le-in
Mimowie.pl. https://www.mimowie.pl
Publicystyka.ngo.pl. https://publicystyka.ngo.pl/relacja-z-wizyty-w-norwegii-projekt-nastepny-przystanek-sztuka-blisko-ludzi-cz-1-kultura-to-rozwoj
Totaltheatre.org.uk. http://totaltheatre.org.uk/archive/features/report-european-mime-federation http://www.worldmime.org
Worldmime.org. http://www.worldmime.org
Dorcy J. 1958. A la rencontre de la mime et des mimes. Decroux, Barrault, Marceau, Neuilly-sur-Seine: Les cahiers de danse et culture.
Dictionnaire encyclopédique du théâtre, (eds.) O. Juillard 1991. Paris: Bordas.
Eliade M. 2001. Szamanizm i archaiczne techniki ekstazy, przeł. K. Kocjan. Warszawa: Aletheia.
Encyklopedia teatru polskiego http://www.encyklopediateatru.pl/hasla/226/pantomima
Gdy słowo staje się ciałem, wywiad z H. Tomaszewskim przeprowadzony przez R. Gołębiowską, „Tygodnik Kulturalny” 39/1985 (29.09) http://encyklopediateatru.pl/artykuly/131154/gdy-slowo-staje-sie-cialem#
Gierat-Bieroń B. 2018. Polityka kulturalna Unii Europejskiej, Kraków: Wyd. UJ
Hera J. 1983. Henryk Tomaszewski i jego teatr. Warszawa: PIW.
Jurkowska-Eckert D. 2015. „Od Traktatu o Unii Europejskiej do Europejskiej Agendy dla Kultury – narodziny i rozwój polityki kulturalnej UE”, Studia Europejskie No. 1/2015: 65-89.
Krzyżak A. 2018. „Marcel Marceau jako rzecznik mimu współczesnego”, Roczniki Kulturoznawcze, No. 2/2018: 55-75.
Krzyżak A., Michalik M. 2020. „Poza słowami – Marcela Marceau koncepcja milczenia”, Przestrzenie Teorii, No. 33 (2020): 85-101.
Łabędzka I. 1999. Obrzędowy teatr Dalekiego Wschodu. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Leabhart Th. 1989. Modern and Post-Modern Mime, New York: Macmillan Education.
Ligarski S. 2009. „Agentura we Wrocławskim Teatrze Pantomimy”, Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944-1989, No. 1/2009: 225-252.
Łopatowska A. 2008. Kudijattam. Keralski teatr świątynny – jedyna forma panindyjskiego teatru klasycznego, w: Obecność aktora. Wykłady otwarte, kurator Małgorzata Dziewulska. Warszawa: Teatr Narodowy, 111-124.
Lust A. 2012. Bringing the Body to the Stage and Screen: Expressive Movement for Performers, Lanham-Toronto-Plymouth UK: The Scarecrow Press, Inc.
Nicoll J R. A. 1967. W świecie arlekina. Studium o komedii dell’arte, przeł. A. Dębnicki, Warszawa: PIW.
Niedziałkowski S., Winslow J. 1998. Świat mimu, przeł. E. Pastecka, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (Beyond the Word. The Word of Mime, Michigan 1993).
O’Brien J. 2004. Harlequin Britain. Pantomime and Entertainment 1690-1760, Baltimore-London: Johns Hopkins University Press.
Pastecka E. 1992. „Pantomima w obronie własnej”, Taniec nr 3-4/1992: 38.
Pastecka E. 2020. „Rozprawa z pantomimą w balecie”, Taniec nr 2/2020: 10-13 http://www.irk.org.pl/pdf/taniec.2020.2.pdf
Pavis P. 1996. Dictionnaire du théâtre, Paris: Editions Dunod.
Pavis P. 1998. Słownik terminów teatralnych, przeł., oprac. i uzupełnił S. Świtonka, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich.
Pędracki M. 2013. Szamańska geneza idei odkupienia i ofiary. Wkład Wacława Sieroszewskiego (1858-1944) do antropologii religii, Opole: Wydawnictwo Naukowe Scriptorium.
Przastek D. 2017. Polskie życie teatralne w kontekście procesów europeizacyjnych, Zarządzanie w Kulturze 2017 nr 4 (18), 571-592.
Rozik E. 2002. The Roots of Theatre. Rethinking Ritual and Other Theories of Origin, Iowa City: University of Iowa Press.
Ruesch J., Kees W. 1959. Nonverbal Communication. Notes on the Visual Perception of Human Relations, Berkeley-Los Angeles: Berkeley University of California.
Shankibayeva A. B., Dauletkulova G. A., Karzhaubayeva S. K. “Pantomime as a Binding Thread between National Tradition and Modernity”, International Journal of Arts and Humanities, Vol.1, No. 9: 763-767. http://journal-ijah.org/uploads/ijah_01 __55.pdf.
Sieroszewski W. 1900. Dwanaście lat w kraju Jakutów. Warszawa: Nakładem Drukarni Fr. Karpińskiego.
Semil M., Wysińska E. 1990. Słownik współczesnego teatru. Twórcy, teatry, teorie, Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Smużniak K. 2002. Pantomima XX wieku. Kierunki i tendencje, Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski.
Smużniak K. 1996. Teatr milczenia i dramat przemilczeń, Zielona Góra: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego.
Smużniak K. 1985. Wrocławski Teatr Pantomimy 1956-1978. Kronika. Dokumentacja, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Steiner M. 2008. „Uczniowie z sadu grusz. O aktorze chińskiego teatru tradycyjnego xigu”, w: Obecność aktora. Wykłady otwarte, kurator M. Dziewulska, Warszawa: Teatr Narodowy, 69-79.
Surma-Gawłowska M. 2015. Komedia dell’arte, Kraków: Universitas.
Wacewicz S., Żywiczyński P. 2021. Pantomimic conceptions of language origins, „Handbook of Human Symbolic Evolution”, Oxford University Press, April 2021, https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780198813781.013.30
Winnicki J. Język ciała, niepublikowany tekst (za udostępnienie serdecznie dziękuję autorowi – MK).
Wojnicka I. Gesture for Gesture. Choreographic Response to Dialectics Within Modern Dance, niepublikowana rozprawa doktorska, Wydział Drama Dance and Performance, Uniwersytet w Huddersfield, Wielka Brytania (za udostępnienie serdecznie dziękuję autorce – MK).
Ziolkowski Th. 2012. Gilgamesh among us. Modern Encounters with the Ancient Epic. New York: Ithaca.
Żywiczyński P., Wacewicz S., Lister C. “Pantomimic fossils in modern human communication”, Philosophical Transactions of the Royal Society B, No. 376(1824); https://doi.org/10.1098/rstb.2020.0204
Strony internetowe [dostęp 14.10.2021]:
Efa-aef.eu. https://www.efa-aef.eu/en/about/
Efa-aef.eu/en/news. https://www.efa-aef.eu/en/news/2027-arts-festivals-reconfirm-their-vital-contribution-for-europe-with-mariya-gabriel-eu-commissioner/
Encyklopediateatru.pl. http://encyklopediateatru.pl/hasla/226/pantomima
E-teatr.pl. https://e-teatr.pl/hajnowka-po-prostu-tancz-pokazy-specjalne-spektaklu-17694
Europa.eu/culture. https://ec.europa.eu/culture/document/overview-creative-europe-calls-proposals-2021-culture-strand
Festivalfinder.eu/about. https://www.festivalfinder.eu/about
Festivalpestka.pl. https://www.festivalpestka.pl/kopia-pestka-2019
Mimearttheatre.pl. http://www.mimearttheatre.pl/pl_stefan.niedzialkowski.htm
Mimefederation.eu. https://www.mimefederation.eu
Mimos.fr/le-in. https://www.mimos.fr/le-in
Mimowie.pl. https://www.mimowie.pl
Publicystyka.ngo.pl. https://publicystyka.ngo.pl/relacja-z-wizyty-w-norwegii-projekt-nastepny-przystanek-sztuka-blisko-ludzi-cz-1-kultura-to-rozwoj
Totaltheatre.org.uk. http://totaltheatre.org.uk/archive/features/report-european-mime-federation http://www.worldmime.org
Worldmime.org. http://www.worldmime.org